Thơ bổ sung

I Sau hai mươi năm trời nay mới có phong thư Người nhận khóc, người đưa thư cũng khóc Thư vui đoàn viên sao lại khóc oà Trang giấy nhỏ, nửa đời chia cắt Nguyễn Thái Bình hỏi Ních-xơn: Nếu tôi cưa ông ra làm hai nửa Nửa trên là A, nửa dưới là B, ông

Nội dung bài thơ: Thơ bổ sung

I

Sau hai mươi năm trời nay mới có phong thư

Người nhận khóc, người đưa thư cũng khóc

Thư vui đoàn viên sao lại khóc oà

Trang giấy nhỏ, nửa đời chia cắt

Nguyễn Thái Bình hỏi Ních-xơn: Nếu tôi cưa ông ra làm hai nửa

Nửa trên là A, nửa dưới là B, ông nghĩ thế nào?

Chúng nó bổ Tổ quốc mình như bổ quả

Núi sông lành chỗ cắt vẫn còn đau!

Nhát chém đầu tiên đâu chỉ ở sông Bến Hải

Chính máu thịt này nó muốn chia hai

Lịch sử Hoa Kỳ từ một cuộc di cư mà chúng thoát thai

Chúng lấy đấy làm mẫu hình nhân loại.

Chúng muốn xé tâm hồn ta thành ra hai người lạ

Xé thân thể ta thành hai phần không nhận mặt nhau

Xé Tổ quốc thành hai nòi giống khác

Hai mảng quê hương cách biệt hai đầu.

Đế quốc lắm bom đạn, tàu bè, chước hiểm mưu sâu

Em giẫy giụa làm sao trong lưỡi búa

Nào ai trách lỗi gì em năm đó

Khi giặc lùa mẹ và em theo chúng xuống tàu

Vì một miếng ăn ngặt nghèo con người phải đi xa

Từ đấy ít dần mặt người, thêm nhiều mặt giặc

Người đi Nam sao ngôi sao họ hàng đêm vẫn mọc về phương Bắc

Ngoái lại trăm phen, vắng một tin nhà!

Ở xứ chim không di cư, người phải di cư

Lưu vong chính trên mình Tổ quốc

Thôi đã sa chân thì đành nhắm mắt

Mười hai bến nước rồi, khó tránh bùn nhơ

Rồi anh lìa em giữa trại tập trung

Con cách mẹ qua vùng tị nạn

Dây thép gai vây bủa trăm vòng

Cuộc chiến mở ra bằng di cư và khép lại bằng di tản

Chúng nó ở cách máu xương ta vạn nghìn cây số

Đế quốc Mỹ - cái tên kịch tác gia bạo chúa khổng lồ

Màn cuối cùng còn bắt dân ta đem đời mình đóng nghìn vai của nó

Đau sóng nước muôn phương thân vạc thân cò

Ôi! Giữa ngày đất nước đại đoàn viên, sao vẫn có hồn ma vô Tổ quốc

Biết bao thịt xương trôi theo sóng vật vờ

Sóng trăm đảo xin đừng vùi dập

Họ đã sống một đời di tản di cư.

II

Rồi ra bọn giết người có tồn tại mãi không?

- Cái đó phải chờ lịch sử

Rồi ra lịch sử thế nào?

Thôi đừng hỏi nữa

Hoặc hãy biến mình ra chất nổ

Hay tặc lưỡi cúi đầu mà sống yên thân

Lịch sử đến kia rồi! Thời gian đã đến

Quỷ ma tan trong đại bác ta gầm

Tan rồi cái thế giới dày đặc dây thép gai và máy chém

Súng Mỹ nhiều hơn cả số dân đông

Tan rồi cả thế giới giữa người chúng ta, Mỹ tạo ra một giống săn người

Hình chúng méo rồi, đâu còn giống hình mẹ đẻ trong nôi

Chúng nó giết, chúng mới là chúng nó

Không giết chúng buồn, giết được chúng vui

Không giết, chúng cô đơn, khổ sở

Chúng từng dẫm chân lên xác chiến sĩ ta, chụp ảnh và cười

Chúng giết cả gái đồng trinh hoa sen và nhà sư hoa huệ

Máu tăng ni đổ trước Phật đài

Giết không cần che mặt, nguỵ trang, tội ác thích trần truồng loã thế

Chúng khoe giết chóc vênh vang như cô gái khoe đùi

Đế quốc Mỹ thiếu gì ti vi báo chí

Tội ác nghiêng mình xuống hàng trăm vũng máu mà soi

Tan rồi cái thế giới đạo đức giả vả giết người rất thực

Xúp bát nháo trăm danh từ và nhiều quá văn chương

Băm Tổ quốc ra thành trăm nhát

Rồi còn gọi là “mẹ hiền” với lại “tình thương”!

Lựu đạn cay tình thương, cuộc vây giáp tình thương

Chiêu hồi, chiêu an, bình định phượng hoàng

Chúng gọi giặc là “anh hùng”, anh hùng là “giặc”

Đánh tráo Hùng Vương, đổi vào đó là Trần Ích Tắc

Mộ tổ chôn xương cốt Huê Kỳ rồi gọi “Việt Nam”

Khi cần đến, Thiệu kêu “Tổ quốc”

Máu xương của nhân dân là tài sản chúng ở ngân hàng

Tổ quốc ấy khi không cần, chúng vứt

Miễn va-li phồng căng vàng thoi và đầy ắp hột xoàn

Tan rồi cái thế giới những tướng lĩnh áo quần thơm tho, danh hiệu tốt lành

Tác chiến thất và gậy chỉ huy mun nạm bạc

Béo nhờ máu chiến trường và màu mỡ chiến tranh

Trên xương máu lính xây từng từng cao ốc

Bao lính thuỷ đã chết lụt năm xưa nhờ có ngài đô đốc

Tàu hải quân ngài bận dùng buôn gạo lậu cho bà!

Còn tướng này buôn bài cào và dầu thơm nhức óc

Tất cả lính chết trận của ngài đều từng chơi bài cào và xức dầu thơm

         của chủ nghĩa quốc gia!

Tan rồi cái thế giới mà con gái mười bốn, mười lăm bị hiếp chết trên tay lính Mỹ

Đi mọc và tàn như pháo sáng ban đêm

Chúng vào viện cô nhi hiếp cả bà xơ, các dì, các chị

Hoang dâm ngay tại chỗ ngồi thiền

Đô-la giấy, đô-la vàng, đô-la xanh, đô-la đỏ...

Tan rồi cái thế giới đô-la bán và mua tất cả

Đồng đô-la từ lầu cao gieo xuống đời ta một tiếng cộc cằn

Thì phải bán mình trăm cô Kiều, nghìn vạn cô Vân

Hiên Lâm Thuý thành lầu xanh đĩ thoã

Ai hôm nay đi giữa Sài Gòn rực rỡ cờ hoa

Chớ quên cái thế giới các hoà thượng tự thiêu nồng mùi thịt khét

Đã không thể giết người với bọn giết người thì tự giết

Khói thịt người làm mắt ta cay hơn khói đốt nhà

Tan rồi cái thế giới nhiều ma tuý, quạt cờ, mặt nạ

Nhiều chuồng cọp, chuồng người, nhiều trại tập trung

Không là chim mà người cũng bị vặt sạch lông

Nghìn dao thớt chém vi vảy người như chém cá

Cái thế giới loa thành cái xoắn ốc mê cung

Đặt trăm cửa, quaan thù thu trăm ván cả

Muốn trốn ra ư? lại lộn vào tròng

Cái thế giới đầy lợm oẹ, điên cuồng nôn mửa

Ta đã quét nó rồi, bằng giông bão tiến công

Ta đã quét nó rồi bằng chổi lửa

Nhưng có thực là cái thế giới này từng có nó hay không?

Hay chỉ là ác mộng thôi, nhân dân ta nằm mê thấy nó?

Cái cơn mơ rằn ri, vện vằn loang lổ

Biến tan rồi khi mọc dậy vừng đông.

Bây giờ tôi đi giữa phố phường người con gái nào cũng là em của Nhất Chi Mai

Người con trai nào cũng có tâm hồn và áo trắng tinh của Trỗi

Trời thanh lọc và đất vừa qua cơn cứu rỗi

Sách viết lại trang đầu. Sự sống mới tinh khôi

III

Đồng chí ấy chỉ cho tôi cây lim anh dẫn nửa đường rồi Đảng bảo anh đi đánh Nhật

Đánh Pháp tạt qua nhà, nó nằm nguyên chưa mục ở ngoài sân

Thằng Mỹ xong, khúc lim còn trơ lại đấy, chả ai vần

Thời gian ấy đã mục và tàn ba đế quốc

Anh ba mươi tuổi Đảng trên đầu, tóc mới hoa râm,

Những kẻ thù chúng ta, cha ông không lường được bao giờ

Một cuộc chiến tranh, hai cuộc chiến tranh, chứ đến mười cuộc chiến tranh chưa thoả lòng chúng nó

Đế quốc Mỹ nuốt nước bọt thèm thuồng các chiến trường lâu đời máu cũ chưa khô

Lại sục sạo đánh hơi tìm các chiến trường mới máu còn tanh trên ngon cỏ

Vạn quả đại bác gầm chỉ để giết một mầm tơ

Mà chúng cũng đưa cả một đất nước một giống nòi vào lò thiêu đồ sộ

Đấy ba mươi năm trời là ba mươi năm như thế đó

Đâu phải cái thời gian tuần tự mặt trời lên, mặt trăng lặn ở trong thơ

Ta khinh thường đạn bom mà kinh sợ thời gian

Một phút vô cùng, ba mươi năm sao thoáng chốc

Học xong lớp triết bảy ngày, anh mười năm đi đánh giặc

Năm đêm ngủ nhà mình và ba vạn sáu nghìn ngày ngủ ở nhà dân!

Ba mươi năm toàn dân tộc phải xa nhà

Người lính ấy sao về quê thăm mẹ được

Giữa mẹ con ta có trăm núi sông và vạn nghìn quân xâm lược

Đánh giặc gần, thương nhớ chỉ thêm xa

Tôi đã đi dọc Trường Sơn. Nhiều năm liền người lính thiếu ăn

Chính uỷ Tam Anh đầu mùa tóc xanh cuối mùa tóc bạc

Thực đơn là món thực, củ mài, củ bầu, cháo măng

Ôi ánh điện Sài Gòn làm tôi dưng nước mắt

Chúng ta có trăm cách, trăm đường để mà yêu Tổ quốc

Bằng tìm hạt giống, dựng một kì đài hay tạc một câu văn...

Các anh chon con đường gian khổ nhất

Tình yêu lớn phải trả bằng giá đắt

Dù đấy là sinh mạng mình, đâu có phân vân

Đêm chiến thắng tưng bừng, hỡi ngưòi lính xoè hoa trên sạp

Khỏi sân khấu này đi, thì xoè hoa là xoè ở trong bùn

Hay trên đồi trọc vô danh ở đấy không có cờ và hoa ngũ sắc

Không có các danh từ âm vang, chỉ có tình Đảng và lòn yêu Tổ quốc

Chỉ có bom thù và sốt rét đến từng cơn.

Năm mươi lăm ngày ta đánh tan triệu rưỡi quân dạy nuôi

         bởi tên đế quốc siêu cường

Chưa đủ thời giờ cho nụ thành hoa, hoa đi đến quả

(Chưa đủ khoanh trong ruột gỗ một vòng tròn)

Nhưng chính là phải đi qua ba mươi năm trên chiến trường như thế đó

Nghìn trận thắng có trận thua góp lửa

Phải đâu ngọn cờ nào cũng cắm ở Ngọ Môn

Ôi, khi thương vong rút lui cho lực lượng bảo toàn

Khi xây rồi vỡ, vỡ rồi xây từng cơ sở

Khi ba quả lựu đạn trong tay hai câm còn một nổ

Khi đốt đồn mà quên diêm mà đốt cả rơm

Những dại dột, trứng nước ngây thơ ban đầu ta chẳng quên ơn

Tất cả đã là máu lót đường đi cho lịch sử

Chủ nghĩa Mác không biết những ngọn cờ chiến thắng sực mùi long não

         và gấp nếp nằm im trong tủ

Chính qua nghìn tăm tối bão giông mà ngôi sao ta đến chói rọi Sài Gòn

IV

Nhân dân khó hiểu hay là dễ hiểu

Có lúc ngày có lúc lại là đêm

Trong sóng thoái trào, bể vẫncó bao kỳ diệu

Cái đại dương ấy ai tin thì hiểu

Và phải tận cùng yêu thì mới vững lòng tin

Miền Nam năm đau thương thường có lắm người điên

Cầm hoa hay không đến hát ngao ở chợ

Chị ấy hát tình yêu nhí nhố

Rồi nửa chừng bổng đứng hô: “Nghiêm!

Nghiêm! Chào cờ, chào! Tao chào cái ông sao vàng bị giết!”

Bon quân cảnh lôi xác chịo về đâu ai biết.

Nước khoả cuộc đời người ta lãng quên.

Chẳng ai quên. Cái ông sao tiềm thức

Cái lương tâm hằng đêm lại mọc

Tiếng hô: “Nghiêm!” thầm thì...

Bỗng hôm nay sao cách mạng hiện về

Toàn sông núi hô: “Nghiêm!” dõng dạc

Người ta hỏi: “Mộ con con gái ấy ở đâu?”

“Chị ấy điên vờ hay điên thật?”

Lật trang sách bên này, nhớ giọt máu phía bên kia

Miền Nam

Những đám cưới vội vàng

Cô dâu chú rể chưa nhìn nhau rõ mặt

Bên đường đã vội chia tan

Nhân dân miền Nam ở với cách mạng như vợ ở với chồng chưa ấm gối

Ngọn cờ ấy mới chào một buổi

Sao vàng kia trông thấy vài giây

Chưa tròn tiếng hô “Nghiêm” thì giặc tới

Ảnh Bác Hồ chúng cướp trên tay

Nô lệ trăm năm mới vài tuần độc lập

Trời xanh ấy ngẩng nhìn chưa thoả mắt

Đã lại một phần ba thế kỷ rơi vào nanh vuốt giặc

Đem xương máu ba mươi năm chung thuỷ với một ngày

Nhân dân không có thanh gươm vung một cái đến trời mây

Nhưng họ gánh lịch sử đến nghìn lần lớn hơn đời họ

Những bà mẹ đêm đêm dào hầm nuôi cán bộ

Đào từ buôit trung niên nay tóc bạc phơ đầu

Người chèo xuồng cày ruộng vùng sâu

Đem xương máu giữ đường dây không phút đứt

Ngã hết vợ rồi con, thằng đầu đứa út

Người chị bên sông ám hiệu đónta về

Bằng ngọn đèn buồng đẻ giữa chừng khuya

Nhớ năm ta ăn nhạt nằm bờ chịu đói

Nhân dân như Bụt hiện về cho ta hạt muối

Hạt muối đậm ân tình, dần nếm dám đâu ăn!

Ôi, hôm nay đến được Sài Gòn là đã đi trên đường xương máu của nhân dân

Không lối ấy, còn lối nào để tới

Giặc tra tấn, dày vò dân vì ngọn cờ sao đã thấy

Giặc thiêu đốt, đâm giã giần sàng dân vì gọt máu hồng chung thuỷ ba mươi năm

Cái mác thấm máu ư? ở đây cái khiên còn thấm máu bao lần

Từ Bến Tre, từ tết Mậu Thân

Từ những đầu tóc, những rừng dừa đồng khởi

Nhân dân ta trăm lần vót nhọn ngọn tầm vông

Bị dìm xuống dữ dội, vùng lên càng dữ dội

Nổi dậy và tiến công

Tiến công và nổi dậy

Nơi có chỉ đạo vùng lên. Chưa chỉ đạo cũng vùng lên

Cờ lãnh đạo là lời Di chúc ấy

Và giọt máu hồng ẩn náu ở trong tim

Giọt máu hồng mai phục

Giọt máu hồng nhẫn nhục

Giọt máu hồng không quên

Và súng ống, gậy dây, trống ỏ đuốc đèn

Nhân dân vây trăm ngả ngàn đồn không cho giặc chạy

Trói gô một tiểu đoàn là năm cô gái

Chiếm kho xăng này là sức của thanh niên

Quận lỵ sáng quân vào, dân chiếm từ đêm

Đoàn di tản ấy sắp xuống tàu, dân gọi lại

Nhân dân như có phép thần, như có phép tiên

Chỉ cờ và loa đã quét sạch cả bốn đồn thù một dải

Nhân dân, cơn bão lớn, chuyển rung thời đại

Nhân dân nguyên tử năng và sức nổ dây chuyền

V

Có một thời cho tất cả

Thời ta đau và thời đã thôi dau

Thời thảm sử và thời hồng sử

Mà thơ vàng chói lọi ở từng câu

Thời các anh hùng ngủ trong bụi đất vô danh

Thời tên tuổi khắc ngời trên vách đá

Những thế hệ mai sau đến đó nghiêng mình

Ba mươi năm đủ cho ruộng biến ra chiến hào

Và chiến hào thành vừon cây trĩu quả

Có chiến trường hồi phục sức non xanh

Như tích cũ châu theo người về hợp phố

Vầng trăng xưa chia cho em một nửa cho anh một nửa

Mà nay các gia đình ráp những mảnh cắt chia cho gương cũ lại lành

Ba mươi năm ta có đủ thời cho tất cả

Cho giọt máu có cơ hội hoàn nguyên lại đỏ

Người đốt mùa xưa cũng được phần gặt hái mùa sau

Con thú ăn thịt người rụng hết răng về ngậm cỏ

Em chớ làm khánh kiệt lòng mình với những lo âu

Vết thương ư? để nó tự thành sẹo mà, chớ có mân mê

Tổ quốc chữa cho ta lành nghìn vết đau bằng màu cờ chiến thắng

Cái đã qua rồi, để nó qua đi

Áo em giặt thì màu hoa lại trắng

Còn những nổi buồn như con ranh con lộn

Chôn xong, hiện về

Cái quá khứ oán thù nhằm vào em bắn lén

Nấp dưới màu hoa che

Những con rắn khoanh tròn nằm im chờ ngóc cổ

Những kỷ niệm thôi miên người như cú vọ

Trong em thầm thì

Bọn đế quốc ra đi còn để lại trăm điều như thế đó

Nó đã vây em trăm đường, chặn em vạn ngõ

Dù tay em có vấy bùn cũng là trong một cơn mê

Nó bắt mỗi gia đình đều chia làm hai nửa

Mỗi viên đạn bắn phía bên này đều dính máu phía bên kia

Giữa anh và em chỉ còn dây thép lgai và nỗi sợ

Nhựa xa cây và cốt nhục chia lìa.

Tình thương của Bác Hồ như bóng mát cây xanh

Toả đến đâu che lòng ta đến đó

Dù em có trăm vết bỏng trong hồn, vết nhơ trên má

Thì tình thương Tổ quốc chữa cho lành

Đất nước cần năm mươi triệu trái tim không sót trái tìm nào

Em cười lên đi, tiếng cười sâu sắc lắm

Như đêm trời cần lấp lánh các tầng cao

Phải biết bao máu xương mới có được một tiếng cười chiến thắng

Em ở lâu trong phố phường khó nhận tiếng chim ca

Chỉ có mùa chiến chinh mùa quét càn của giặc

Bây giờ mặt đất lành nhãn vải ra hoa

Em hãy ra khỏi phòng em hái lấy cái nhành sai quản nhất

Hết thời thở than. Đến thời khí phách

Chưa kịp may cờ ư? Thì như ba co gái sông Hương xé áo may cờ

Tiếng hát trong đời, tiếng reo trong sách

Hãy lấp đi các vực sâu lỗi thơì, các đáy giếng suy tư

Xếp lại các mùa lúa xa dân và những nỗi đau lép hạt

Những sầu tư lắm khói và những trời mây hững hờ

Em sẽ đi cày cấy, trồng gieo, làm thơ, quét rác

Trời ta rộng trời, đất ta rộng đất

Sự sống trăm nơi đòi em có mặt

Em bước lên đi. Đời sẵn đợi chờ

Quân gian ác vẫn chưa lùi. Em chớ nên quên

Mùa xuân mới đến tay em, em gắng giữ

Em ở trong một đất nước mà khẩuphần chia đều cho tất cả

Mỗi hạnh phúc trong đời kia đều dành để cho em

Không còn bóng súng bóng roi nào ngả xuống đời em nữa

Em có quyền cả những hào quang trong lịch sử

Không ai phân biệt người đến tự ban ngày và kẻ đến trong em

Từ nay vây quanh em là cây xanh của nghĩa đồng bào

Suối em uống là tình thương dân tộc

Dẫn em đi là ngọn cờ thiêng mà nhân loại tự hào

Gió nhân ái thổi màu hồng bát ngát

Ngọn cờ đỏ khi mở rộng thì mở đến muôn trùng Tổ quốc

Và khi thu về thu lại một ngôi sao.

Bài thơ Thơ bổ sung của tác giả Nhà thơ Chế Lan Viên - Phan Ngọc Hoan, Mai Lĩnh, Thạch Hãn, Thạch Mai, được trích dẫn nguyên văn từ các nguồn chính thống và đã kiểm chứng.

Nhà thơ Chế Lan Viên - Phan Ngọc Hoan, Mai Lĩnh, Thạch Hãn, Thạch Mai

Nghệ danh: Chế Lan Viên

Tên thật: Phan Ngọc Hoan, Mai Lĩnh, Thạch Hãn, Thạch Mai

Xem thêm: Tiểu sử Tác giả Chế Lan Viên - Cuộc đời, Sự nghiệp, Phong cách sáng tác

Chế Lan Viên, Thơ Chế Lan Viên, Nhà thơ Chế Lan Viên, Tập thơ Hái theo mùa

Tổng hợp