Khúc thứ nhất: Ngôi nhà trắng, chiếc quan tài và những cây phong ở đường Beach

tôi tìm ra nhà quàn dễ dàng hơn mình tưởng nơi đó không lâu tôi đã tới thăm một người bạn bị cháy mười năm sau cái chết của Ngạc lần thứ hai tôi tìm tới một nhà quàn lần này tới, không phải để nhìn xác con hay xác bạn mà để nhìn xác mẹ tôi. cây nhâ

Nội dung bài thơ: Khúc thứ nhất: Ngôi nhà trắng, chiếc quan tài và những cây phong ở đường Beach

tôi tìm ra nhà quàn dễ dàng hơn mình tưởng

nơi đó không lâu

tôi đã tới thăm một người bạn bị cháy

mười năm sau cái chết của Ngạc

lần thứ hai tôi tìm tới một nhà quàn

lần này tới, không phải để nhìn xác con hay xác bạn

mà để nhìn xác mẹ tôi.

cây nhân thế đã đâm chồi thất lạc

nhân gian cùng chung một vết thương.

tôi tìm ra nhà quàn dễ hơn mình tưởng

ngôi nhà trắng. Những chiếc ghế sắt cũng mầu trắng

đường xe chạy uốn cong hình móng ngựa khoảng sân trong có nhà bán

hoa,

mấy tháng trước còn xanh những cây phong

nay lốm đốm đỏ

vòi nước từ chiếc bồn trước cửa toà nhà chính

phun hoài như thế chẳng biết đã bao năm

buổi sáng, ngồi nép trên chiếc ghế sắt, tôi nói với Sơn

về sự đổi mầu của lá phong

khu rừng đỏ. Những ngày học ở Indianapolis. 1969

ly cà phê. Điếu thuốc rút từ bao Winston của Sơn

mẹ tôi nằm trong chiếc quan tài mầu dưa úa. Các chị tôi nhắm mắt

chọn cho dù giá tiền khá đắt

những ngọn nến được thắp trên hai bàn thờ

(vốn là hai chiếc bàn bỏ không)

hương khói mịt mù không đủ sức toả mùi thơm khắp căn phòng

thuê với giá cắt cổ

từ khi người ta đem xác mẹ tôi về nhà quàn

tôi chỉ khóc một lần duy nhất

lúc người bạn gái hỏi:

- Bà đâu?

tôi khóc trên chiếc bàn ăn nhà anh chị Quỳnh buổi tối trở về chỗ

của mình.

tôi bảo Nam gọi cho Tưởng và Tú, báo tin bà chết

giấc ngủ nặng chộn rộn những thế đánh của Trương Thuý Sơn

Tạ Tốn, Hân Tố Tố

khăn với áo thoảng mùi hương quá khứ

những con đường mòn trũng thương đau

người một thuở đã sống cùng nhang khói

chẳng ai không trở lại bước đầu.

tôi tìm ra nhà quàn dễ dàng hơn mình tưởng

bầu trời chiều bị những đám mây mọng nước trì xuống

nhớm đụng ngọn phong

người giám đốc nhà quàn nói: chúng tôi đã sẵn sàng

quý vị có thể mặc quần áo cho bà cụ

xin đi theo tôi.

tôi bước dọc dẫy hành lang có những gian phòng kính trong suốt

cũng bàn ghế mầu trắng

cánh cửa đẩy ra. Mẹ tôi nằm trên chiếc giường có bánh xe

dưới chân bà, người ta cột hai miếng vải nhựa

một ghi tên Mrs.Hoàng. Một ghi ngày giờ nhận xác

lòng tôi khô ráo. Óc trắng loá. Cạn kiệt

tựa con diều trên không. Thình lình đứt dây, mất hút

chẳng cảm xúc nào dấy lên, dù trước khi đi tôi e sợ mình sẽ khóc

các chị thay quần áo cho bà.

đương khi tôi ngồi ngó mông qua khung cửa hé

hành lang tức thở tiếng giầy

Nghi Thuỵ xuất hiện. Mặt anh xám, má hóp, những cọng râu dựng

ngược

cái quay ngang

cái xỉa dọc

người bạn trẻ liếc nhanh chiếc xác có khuôn mặt thoa sáp

mặt mannequin

trên chiếc gường đẩy

im lặng.

không ai nói.

tôi tiễn bạn về

căn phòng còn xác mẹ tôi, những người chị héo, rũ xuống như mấy

đụn vải biết cử động chậm

Lãm bước ra theo

nàng sợ điều gì

xác lạnh? ma quỷ

đứng với Thuỵ bên chiếc van mầu vàng gắt gỏng

(như đời sống anh gắt gỏng những ngày qua)

bất ngờ Thuỵ dúi cho tôi mấy tờ giấy bạc

tôi rưng rưng bảo, đã túng còn bày đặt

anh lắc đầu. Đôi mắt đục lờ như sáp chảy

bỗng cơn đau như có liên hệ với đôi mắt sáp

nhói lên

tôi nghiến lấy răng mình...

chiều thập thò trên cây Thánh giá nóc Giáo đường bên kia lộ

những chiếc xe giấy bồi, nhợt nhờ di chuyển

Lãm theo tôi quay vào

không ai khóc. Phải rồi. Không một giọt lệ nào chắt xuống bộ quần

áo đỏ

chiếc áo dài nhang

thân thể mẹ tôi trương phình

cánh tay áo không thể xỏ được

chúng tôi bỏ đi

với cánh tay trần của người chết được giấu dưới tấm drap trắng

(cánh tay có nhiều vết tím, thâm, bầm đen từng khoảng)

chị tôi cẩn thận nhét tấm drap dưới nệm

(chị sợ bà lạnh?

hoặc giả chị cho bề gì cũng giữ cho hai cánh tay đừng lạnh?)

tôi rút thuốc hút khi chưa ra khỏi cửa.

ai? thân xác tám mươi lăm năm lầm lũi

tám mươi lăm năm chưa trọn tiếng cười?

đời vay trả ngày nào tôi mới chết?

những chân về có gọi bước đi lui

chiều cuối mộ, liệu ai ngồi nhớ lại

những chia lìa, đứt một sớm mai.

tôi tìm ra nhà quàn dễ dàng hơn mình tưởng

anh chị, các cháu và đứa con trai tôi vật mình trên tiếng chuông

mõ

thầy Mãn Giác, thầy Pháp Thuận mặc đạo tràng

những miếng vá vuông nối nhau chảy xuống

dường tôi bị băm vằm bởi tiếng kinh

Vãng sinh

tôi khóc.

từ 1950, lần thứ hai tôi mặc áo xô

(mớ áo tang mượn từ chùa Trúc Lâm (?)

những ai trước tôi đã mặc)

có người nhắc nhở tôi đi tìm ông giám đốc nhà quàn

để khiêng xác mẹ tôi từ giường lăn, thả vào áo quan

bằng hữu nêm cứng căn phòng

tràn ngoài hành lang

(có người từng đến thăm mẹ tôi cách đây hơn hai năm

khi bà mới bay qua Thái Bình Dương, tới phi trường Los Angeles

có người chưa hề biết mặt ngang mũi dọc của bà)

tôi nắm tay đôi người

muốn quỳ, lạy họ

trời đất lạ nỗi sầu tôi đóng váng

mặt hồ kia hắt lại điêu tàn

mảnh đất cũ không cùng tôi bầu bạn

thì linh hồn rồi cũng đến hoang mang.

tôi tìm ra nhà quàn dễ dàng hơn mình tưởng

anh chị, cháu và con tôi ra về,

đem theo họ những miếng da mặt sưng, mọng nước

tôi ngồi lại trong căn phòng tối

mưa tầm tã. Gió đánh những cành phong nghiêng, lật

lá lạt xạt bước chân trốn chạy

người trực nhà quàn có làn da mét, mét

da người chết

đôi mắt cạn thần

nụ cười trắng nhờn

anh thò đầu vào phòng hỏi tôi cần nước nóng?

nổi gai ốc, tôi liếc nhìn qua phía mẹ mình

bà ngậm miệng. Không cười. Không cử động

bà buồn?

tựa khi chết, mẹ tôi vẫn còn khư khư giữ lại nhiều điều làm vốn

mưa xầm xập

vài người Mỹ thập thò hỏi xác

tôi nói còn hai nữa. Một trong nhà quàn và một ở Chapel

họ đi ngay. Sợ tôi vồ, chụp?

mưa làm căn phòng đẫm tử khí đã lạnh, thêm buốt

chín giờ tối. Tôi bước ra. Mưa nhẹ hạt, bóng tối, vòi nước trong

bồn

vẫn phun không mệt mỏi những lượng nước cố định

trên mặt hồ, hàng trăm ngàn con tôm riu nhẩy lên

nhẩy lên, nhẩy lên

biến mất

biến mất

tội nghiệp mẹ tôi lúc chết vẫn còn phải nằm lại một mình.

vĩnh viễn một mình

tôi tự hỏi anh Uyển, chị Trang hay Thầy tôi ở Việt Nam

có qua đón lấy linh hồn bà?

một linh hồn gần thế kỷ long đong

ngay lúc sống đã tựa như thiên cổ

tôi ở cùng tháng một mưa, giông

bàn tay nhỏ chơ vơ khoắng, khua thời bú sữa

tôi tìm ra nhà quàn dễ dàng hơn mình tưởng

sớm mai, hàng quán chưa mở cửa

tôi thèm ly cà phê, lời chào hỏi

khu nhà trắng nhớp sương

ngồi nơi băng ghế sắt đặt cạnh hồ nước

với cuốn truyện chưởng Kim Dung tới hồi khốc liệt

tôi tự hỏi, cuối cùng liệu họ có chết?

như mẹ tôi, dù gần một thế kỷ

cuối cùng, cũng chết

chưa bao giờ tôi thấy, tại sao kiếp người lại có thể vô nghĩa đến

như thế,

thầy Mãn Giác nói, chết là về nhà

ông quên chỉ, ngôi nhà nào đây?

trên mặt đất hay sâu lòng địa ngục?

tôi muốn tin mẹ tôi đã lên cõi niết bàn

chí ít cũng trở về biển Đông

nơi đó bà đã ra đi

không lẽ kẻ lìa đời

nhục nhằn

từ mở mắt

lại không thể trở về

nơi tự đó, sinh ra

cháu tôi bảo cách gì thì mẹ tôi cũng phải xuống âm ti

cho Diêm Vương luận tội

một người đàn bà suốt đời chỉ thờ chồng, nuôi con

miếng ngon không ăn

vải đẹp không mặc

mà vẫn phải xuống âm ti cho quỷ thần tra khảo?

thì biết ai lên Niết Bàn

ai về biển Đông?

hay cõi âm

cũng phe đảng

cũng kỳ thị

cũng quyền thế, mua chuộc... chẳng kém dương gian?

buổi sáng lạnh. Người Mễ quét sân

chăm chú nhìn ống hút lá

máy rổn rảng khua

tiếng khua khô đập đều vách óc

tôi nhẩm đếm những đứa con có mặt. Những đứa mất tăm

những đứa không được thông báo bà chúng chết

tôi chợt hiểu thì ra

con người hơn xa loài thú

ở chỗ có thể biến cả xác chết, thành vũ khí trả thù,

tấn công người ở lại

em đã chẳng là tôi, chung một gốc

khóc hay cười, đều xiết chảy băng, băng

vai tôi gọi, tóc kia nào thức dậy

chân ta đi, sông nhức quặn bao tầng

người đàn ông giao hoa cho nhà quàn với vẻ mặt tươi rói buổi sáng

vừa đi vừa thổi sáo miệng

trở ra, thấy tôi, anh cười

tôi gấp sách. Lẻn vào. Thắp hương cho hai bàn thờ. Đốt nến

mùi hoa hồng không át nổi tử khí

khép cửa. Tôi lái xe đi tìm ly cà phê

quay lại, anh tôi hỏi đã lạy bà chưa

tôi nói dối

rồi ạ, xong cầm miếng khăn tang

chấn vội lên đầu

lấm tấm hoa cau

chiếc ghế sắt

cuốn truyện chưởng Kim Dung

đọc đoạn Vô Kỵ được dẫn đi chữa bệnh. Không có màn đánh nhau chí

chạp.

Chỉ có Kim Hoa Bà Bà xuất hiện

anh Quỳnh ra. Khi không cao hứng nói về quan điểm triết lý của

Antole France

thuở bé, tôi phải học thuộc lòng những đoản văn của ông ta.

những đoản văn về mùa thu

những đoản văn không một liên hệ gần xa nào tới mẹ tôi

văn chương là cái quái gì?

chẳng bao giờ bà cần biết nó

bà chỉ có một mối lo

áo cơm, mồ mả

tôi vẫn nghĩ ngày mai là bóng tối

và cuộc đời đã lạnh lúc sinh ra

mọi tri thức mang hào quang bịa đặt

gớm ghê nào ăn nổi bóng ma?

dễ cả năm qua, hai anh em chúng tôi mới lại có dịp trò chuyện

nhờ cái chết của mẹ tôi

có thể anh tôi nghĩ: đời sống, tiền bạc, quan điểm bất đồng

chung quanh những người đàn bà đi qua đời sống tôi

làm chúng tôi xa cách

anh tôi không tài nào hiểu được

lý do tôi giận hờn anh chỉ vì lúc đón mẹ qua

anh phó mặc bà cho tôi, tựa người đàn bà già nua lú lẫn kia

không phải là người đã sinh thành ra anh

cái chết của mẹ tôi

tát cạn mọi hận thù tôi có

thấy mười hai năm qua, dường chỉ mỗi tôi không phải

mỗi riêng tôi giết chết mọi người!

ai ký ức thở than cùng bóng tối

ngồi quanh đây là những bóng ma

những xương thịt tiêu đi và tháp mãi

hạt linh thiêng vào giữa hồn nào?

tôi tìm ra nhà quàn dễ dàng hơn mình tưởng

buổi sáng uống với Hoàng Thượng Dung ly cà phê ở quán của Nhuận

hỏi mượn chiếc van ngày đưa bà cụ ra nghĩa địa

Nhuận rót cho tôi ly sữa Ensure. Nói, cho có chất bổ

Dung kể một người bạn nhỏ ở xa, hay tin mẹ tôi mất, gửi thiệp

chia buồn

tôi muốn nói, thay mặt gia đình, nhờ Dung cám ơn hộ, nhưng im

lặng

(Dung có quyền rủa tôi: đồ khiếm nhã!)

rời quán cà phê, về nhà quàn

đường Bolsa, những hàng cây magnolia ngái gió

nắng ấm. Nhiều cửa hàng chưa ra hỏi giấc ngủ nhầy nhụa con số

chỉ còn một ngày thêm

không bao giờ nữa, tôi, buổi sáng, và lộ trình tử biệt kia

người ta sẽ đưa mẹ tôi tới một nơi chốn khác

nơi chốn không hề thuộc về bà

quê hương bà ở một nơi nào khác

một nơi nào

khác hơn ngôi nhà quàn này

(biển Đông tiễn mẹ tôi đi

liệu có đón bà về, cửa cũ?

cửa nghìn năm xanh một luỹ tre)

tôi nghĩ

không một bà mẹ Việt Nam nào

muốn chết ngoài đất nước

tôi đang đứng giữa hai đầu Nam Bắc

mà con đường xích đạo nối âm dương

mẹ tôi chết từ lâu hay mới chết

ai biết đời cháy đỏ mỗi đêm thâu?

tôi tìm ra nhà quàn dễ dàng hơn mình tưởng

cùng giấc mơ gần sáng

lòng tôi đầy tiếng quạ

hàng trăm con vẫn quần tụ trên ngọn me dại căn nhà xưa

Ranchero Way,

Garden Grove

căn nhà tôi mua bằng tiền của những giờ overtime

mười năm rồi

có những con quạ khoang vẫn

xốn xang kêu

như thế

suốt tháng ngày mẹ tôi trở thành vật thí nghiệm cho bệnh viện

ai cũng biết rồi ra về với đất

liệu tôi về có kịp lúc sương lên?

Bài thơ Khúc thứ nhất: Ngôi nhà trắng, chiếc quan tài và những cây phong ở đường Beach của tác giả Nhà thơ Du Tử Lê - Lê Cự Phách, được trích dẫn nguyên văn từ các nguồn chính thống và đã kiểm chứng.

Nhà thơ Du Tử Lê - Lê Cự Phách

Nghệ danh: Du Tử Lê

Tên thật: Lê Cự Phách

Xem thêm: Tiểu sử Tác giả Du Tử Lê - Cuộc đời, Sự nghiệp, Phong cách sáng tác

Nhà thơ Du Tử Lê, Thơ Du Tử Lê, Tập thơ Ở chỗ nhân gian không thể hiểu

Tổng hợp